In de blog van november gaan we het hebben over wat het zadel voor een invloed kan hebben op de wervels, spieren, banden en gewichten van je paard. Het zadel is de schakel tussen ruiter en paard. Deze blog schrijven we samen met gast schrijver Aimée de Rooij: dierenarts chiropractor en acupuncturist voor paarden. Zij zal verder uitlichten waarom een zadel goed moet aansluiten op de anatomie van een paard.
Het zadel is het contact tussen ruiter en paard, deze moeten voor beide goed passen. Een zadel is een grote investering maar uiteindelijk een besparing van kosten en het voorkomen van blessures en iets wat je verplicht bent aan je paard als je erop wilt zitten. Een slecht passend zadel is als het lopen van de marathon op de kleine schoenen.
Wanneer het zadel wordt opgevuld of wordt afgeleverd, is het van belang om niet alleen te kijken naar hoe het zadel op het paard ligt, maar ook moet er dynamisch worden gekeken dus in beweging. De boom moet passen bij de curve van de rug van je paard. Je kunt je voorstellen dat als je een te ronde boom zou gebruiken ten opzichte van de rug van je paard dat deze niet in staat is om de rug omhoog te brengen. Dit gaat ten koste van zijn ruggebruik en de mogelijkheid tot het kantelen van het bekken. Er wordt regelmatig ten onrechte beoordeeld dat een zadel brugt. Dit houdt in dat het zadel in het midden niet aansluit op de rug. Alleen is het zo dat er een wezenlijk verschil is in de rug statisch of dynamisch. Een rug kan in beweging erg omhoog kan komen, maar dat verschilt enorm per paard. Daarom kan je het zadel alleen goed beoordelen in beweging en met de invloed van de ruiter.
De schoft en de wervelkolom moeten vrij zijn. Dit laatste moet ook zo zijn bij buiging. Kan de wervelkolom van je paard vrij bewegen en buigen zonder het zadel te raken? Het thoracale gedeelte van de wervelkolom (dus het gedeelte van de borstwervels) zorgt voor het grootste gedeelte van de lateroflexie (zijdelingse buiging). Voor de vrije beweging van de wervelkolom en goede buiging is het dus belangrijk dat er gelet wordt op de ruimte langs de wervelkolom.
Schoudervrijheid wordt ook direct beïnvloed door de pasvorm en de positionering van het zadel. Wanneer het zadel te ver naar voren gelegd wordt, wordt de beweging van de schouder belemmerd en kan dit leiden tot een verkorte pas. De achterrand van het schouderblad is bij de meeste paarden goed voelbaar. Wanneer een paard loopt en het voorbeen naar voren wordt gebracht, gaat het schouderblad iets naar achter. Daarom moet het zadel zo’n 3 cm achter het schouderblad gelegd worden.
Paarden hebben 18 ribben (sommige Friezen hebben er 19) Het zadel mag niet voorbij de 18e rib (de laatste rib) komen. De ribbenkast vormt een soort ton, welke ondersteuning biedt voor het dragen van zadel en ruiter. Wanneer het zadel op de lendenwervels rust, zal er druk op dit gebied en de weke delen daaronder komen. Dit zorgt voor pijn, verminderde mogelijkheid om de rug te ontspannen en heeft invloed op het kunnen kantelen van het bekken.
Vaak zie je dat door een niet passend zadel er achter de schoft atrofie van de rugspieren is ontstaan. Atrofie is een afname van dikte en sterkte van de spier. In sommige gevallen is de schade zo ernstig dat deze blijvend is maar gelukkig zal de ontwikkeling van de spier in de meeste gevallen weer toenemen als de juiste maatregelen zijn getroffen. Het is daarom belangrijk om je zadel aan te laten passen als je paard verandert in zijn bespiering. Als je paard een ijzer kwijtraakt, wordt ook de hoefsmid gebeld. De verantwoordelijkheid ligt bij de eigenaar om regelmatig de zadelmaker voor onderhoud in te schakelen. Dit voorkomt echt onnodig leed. Daarnaast is het van belang zelf goed de rug van je paard in de gaten te houden. Bekijk de rug van je paard na het rijden. Zijn er zwellingen zichtbaar of voelbaar? Dit is een teken van weefselbeschadiging en ook al trekken die zwellingen weer weg; het is heel belangrijk snel je zadel na te laten kijken!
Mocht er te lang een slecht passend zadel zijn gebruikt, is het van belang dat er een fysiotherapeut of een chiropractor in wordt geschakeld om alles weer in goede banen te leiden. De beweeglijkheid van de wervelkolom zal dan gedurende langere tijd beperkt zijn geweest en/of de druk op de rug kan te hoog zijn geweest. Dit kan verschillende problemen veroorzaken. De belangrijkste gevolgen zijn:
– Irritatie van de rugband (het ligament wat aan de bovenzijde tussen de spinaaluitsteeksels van de ruggenwervels loopt)
– Spierbeschadiging of spierzwakte
– (Lichte) kreupelheden
Het is dus van groot belang dat het zadel goed past en dat de combinatie zadel-ruiter-paard klopt!
